Números
info
Zapoteco variante Cajono
Los números en Zapoteco son difíciles de aprender ya que no son de base 10 como estamos acostumbrados. Nótese que la clave es vigésimal, se repiten los numerales del 1 al 20, del 21 al 39 se le agregan a los numerales los términos (chhua y echhua), del 41 al 59 el (eyun y yun), del 61 al 79 (gayun), y del 81 al 99 (taplaj), en estas dos últimas veintenas, los términos se anteponen a los numerales como se puede ver en el cuadro1.
Las centenas se forman diciendo el dígito multiplicador antes de la palabra cien (gayua):
- tu gayua [100]
- chup gayua [200]
- shun gayua [300]
- shi gayua [1000]
# | Zapoteco |
---|---|
1 | tu |
2 | chup |
3 | shun |
4 | tap |
5 | gay |
6 | xhup |
7 | gall |
8 | xun |
9 | ga |
10 | shi |
11 | shnhej |
12 | shillin |
13 | shiin |
14 | shda |
15 | shinhu |
16 | shiin tú |
17 | shiin chup |
18 | shin shun |
19 | tu galj |
20 | galj |
# | Zapoteco |
---|---|
21 | tu chhua |
22 | chup echhua |
23 | shun echhua |
24 | tap echhua |
25 | gay echhua |
26 | xhup echhua |
27 | gall echhua |
28 | xun echhua |
29 | ga chhua |
30 | shi chhua |
31 | shnjej echhua |
32 | shillin echhua |
33 | shiin chhua |
34 | shda chhua |
35 | shunhu chhua |
36 | shiin tú chhua |
37 | shiinchup echhua |
38 | shinshun echhua |
39 | tugalj echhua |
40 | chua |
# | Zapoteco |
---|---|
41 | tu yun |
42 | chup eyun |
43 | shun eyun |
44 | tap eyun |
45 | gay eyun |
46 | xhup eyun |
47 | gall eyun |
48 | xunh eyun |
49 | ga yun |
50 | shi yun |
51 | shnhej eyun |
52 | shillin eyun |
53 | shiin eyun |
54 | shda yun |
55 | shinhu yun |
56 | shin tu yun |
57 | shiin chup eyun |
58 | shiin shun eyun |
59 | tu galj eyun |
60 | gayún |
# | Zapoteco |
---|---|
61 | gayun tu |
62 | gayun chup |
63 | gayun shun |
64 | gayun tap |
65 | gayun gay |
66 | gayun xhup |
67 | gayun gall |
68 | gayun xun |
69 | gayun ga |
70 | gayun shi |
71 | gayun shnhej |
72 | gayun shillin |
73 | gayun shiin |
74 | gayun shda |
75 | gayun shinhu |
76 | gayun shiin tú |
77 | gayun shiin shup |
78 | gayun shiin shun |
79 | gayun tu galj |
80 | taplhalj |
# | Zapoteco |
---|---|
81 | taplhalj tu |
82 | taplhalj chup |
83 | taplhalj shun |
84 | taplhalj tap |
85 | taplhalj gay |
86 | taplhalj shup |
87 | taplhalj gash |
88 | taplhalj xuun |
89 | taplhalj gaa |
90 | taplhalj shii |
91 | taplhalj shnej |
92 | taplhalj shishin |
93 | taplhalj shiin |
94 | taplhalj shdaa |
95 | taplhalj shiinu |
96 | taplhalj shiin tú |
97 | taplhalj shiin chup |
98 | taplhalj shiin shun |
99 | taplhalj tu galj |
100 | tu gayua |
# | Zapoteco |
---|---|
1000 | shi gayua |
1521 | shinhu gayua tuchhua |
1998 | tugalj gayua taplhalj shiin shun |
Referencias
Footnotes
-
Rodriguez Silva, A. (1999). Breves Apuntes Historicos y Etnograficos de San Francisco Cajonos Villa Alta, Oaxaca. CEDES-22 ↩