Saltar al contenido principal

Números

info

Zapoteco variante Cajono

Los números en Zapoteco son difíciles de aprender ya que no son de base 10 como estamos acostumbrados. Nótese que la clave es vigésimal, se repiten los numerales del 1 al 20, del 21 al 39 se le agregan a los numerales los términos (chhua y echhua), del 41 al 59 el (eyun y yun), del 61 al 79 (gayun), y del 81 al 99 (taplaj), en estas dos últimas veintenas, los términos se anteponen a los numerales como se puede ver en el cuadro1.

Las centenas se forman diciendo el dígito multiplicador antes de la palabra cien (gayua):

  • tu gayua [100]
  • chup gayua [200]
  • shun gayua [300]
  • shi gayua [1000]
#Zapoteco
1tu
2chup
3shun
4tap
5gay
6xhup
7gall
8xun
9ga
10shi
11shnhej
12shillin
13shiin
14shda
15shinhu
16shiin tú
17shiin chup
18shin shun
19tu galj
20galj
#Zapoteco
21tu chhua
22chup echhua
23shun echhua
24tap echhua
25gay echhua
26xhup echhua
27gall echhua
28xun echhua
29ga chhua
30shi chhua
31shnjej echhua
32shillin echhua
33shiin chhua
34shda chhua
35shunhu chhua
36shiin tú chhua
37shiinchup echhua
38shinshun echhua
39tugalj echhua
40chua
#Zapoteco
41tu yun
42chup eyun
43shun eyun
44tap eyun
45gay eyun
46xhup eyun
47gall eyun
48xunh eyun
49ga yun
50shi yun
51shnhej eyun
52shillin eyun
53shiin eyun
54shda yun
55shinhu yun
56shin tu yun
57shiin chup eyun
58shiin shun eyun
59tu galj eyun
60gayún
#Zapoteco
61gayun tu
62gayun chup
63gayun shun
64gayun tap
65gayun gay
66gayun xhup
67gayun gall
68gayun xun
69gayun ga
70gayun shi
71gayun shnhej
72gayun shillin
73gayun shiin
74gayun shda
75gayun shinhu
76gayun shiin tú
77gayun shiin shup
78gayun shiin shun
79gayun tu galj
80taplhalj
#Zapoteco
81taplhalj tu
82taplhalj chup
83taplhalj shun
84taplhalj tap
85taplhalj gay
86taplhalj shup
87taplhalj gash
88taplhalj xuun
89taplhalj gaa
90taplhalj shii
91taplhalj shnej
92taplhalj shishin
93taplhalj shiin
94taplhalj shdaa
95taplhalj shiinu
96taplhalj shiin tú
97taplhalj shiin chup
98taplhalj shiin shun
99taplhalj tu galj
100tu gayua
#Zapoteco
1000shi gayua
1521shinhu gayua tuchhua
1998tugalj gayua taplhalj shiin shun

Referencias

Footnotes

  1. Rodriguez Silva, A. (1999). Breves Apuntes Historicos y Etnograficos de San Francisco Cajonos Villa Alta, Oaxaca. CEDES-22